Họ hồ Khánh Hòa "Từ đất tổ ra đi"

 
Trong cộng đồng dân tộc Việt Nam, họ Hồ đã có mặt trên một nghìn năm, từ tổ tiên xưa là trạng nguyên Hồ Hưng Dật. Ngài là người trong bộ tộc Bách Việt sang Giao Châu (Việt Nam) đầu thế kỷ thứ Mười, Ngài  làm quan Thái Thú Châu Diễn, đóng lỵ sở tại tổng Quỳ Trạch, trung tâm của Châu Diễn thời bấy giờ. Ngài có công rất lớn để giữ yên bờ cõi vùng “Phên dậu” phía Nam.
Tiếp đến, Ngài làm quan trấn thủ vùng Hoan Diễn, trong thời Dương Diên Nghệ - Ngô Quyền. Sau khi Châu Diễn có một nền chính trị ổn định, Ngài từ quan về làm trại chủ. Thời Hậu Ngô Vương Ngài lại được vời ra làm quan Thứ sử vùng Hoan Diễn. Khi loạn 12 sứ quân, Ngài đã đem binh lực của 3 châu gồm Châu Hoan, Châu Diễn và Châu Ái giúp Định Bộ Lĩnh dẹp hết các sứ quân và tôn Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế.
Sau khi giúp vua Đinh dẹp loạn, với lời thề “Vạn đại vi dân” Ngài đã sớm lui về làm trại chủ ở hương Bào Đót, hướng dẫn con cháu phát triển trang trại ở một vùng rộng lớn của Châu Diễn, từ trung tâm Quỳ Trạch, lên vùng đồi núi Nghĩa Đàn, xuống vùng đầm lầy sát biển Diễn - Quỳnh, con cháu tộc Hồ và đất đai trên vùng rộng lớn này đều là trực hệ của Ngài cả. Ngài hoà đồng với dân bản địa, mở trường dạy văn, mở bãi tập luyện võ, mở mang canh tác nông nghiệp, phát triển giống nòi. Vua Đinh Tiên Hoàng vị đại ân thâm tình và tín nhiệm, lại xem ông như bậc thầy nên đã xưng tụng ông là “Tiên sinh” cho vùng đất ông khai phá, rồi thêm vào sau 2 tiếng “họ Hồ”, từ đó dân vùng Châu Diễn đều gọi ông là “Tiên sinh họ Hồ”.
Con cháu của Ngài đến nay đã trên 40 đời. Họ Hồ từ Hoan - Diễn - Ái (Hà Tĩnh – Nghệ An – Thanh Hóa) đã tỏa đi muôn nơi, trở thành một dòng họ có mặt trên mọi miền trong và ngoài nước, đóng góp phần tích cực của mình trong công cuộc Xây dựng và Bảo vệ Tổ quốc, Quê hương và phát triển giống nòi. Trên đất nước Việt Nam ngày nay có trên 300 nhà thờ lớn nhỏ. Nhà thờ họ Hồ lâu đời nhất là nhà thờ Tam Công – Thọ Thành, tôn tạo, tu bổ nhiều lần qua chiều dài lịch sử. Đây là nhà thờ Đại tôn, thờ ngài Trạng nguyên Hồ Hưng Dật, được ghi vào kỷ lục ghi nét Việt Nam về dòng họ học tập, với ba cha con ông cháu trực hệ đỗ Trạng nguyên. Năm 2021 xây dựng thêm khu “Thập Bát Lăng” và hồ Bán Nguyệt phía trước, mà cho nhà thờ Đại tôn càng đẹp và uy nghi. Nhà thờ họ Hồ Quỳnh Đôi, khai cơ năm 1378, phục dựng mới năm 2020, là nhà thờ Đại tộc của các thế hệ con cháu tiếp theo. Đền thờ Hồ Hưng Dật ở xã Ngọc Sơn huyện Quỳnh lưu tỉnh Nghệ An, xây dựng năm 1403, thời vua Hồ Quy, năm 2015 Hội đồng họ Hồ Việt Nam xây dựng lại, làm nơi Trung tâm văn hóa tâm linh của họ Hồ Việt Nam ngày nay. Cả ba nơi này đều được nhà nước xếp hạng di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.

Kính mời Quý đại biểu xem video phóng sự họ Hồ Khánh Hòa "Từ đất Tổ ra đi"
https://youtu.be/qWOktunDdBo


Lịch sử nước ta quá trình hình thành nhà nước và dân tộc, sự ra đời và phát triển nền văn minh cũng như những truyến thống tốt đẹp của dân tộc. Tuy có những thay đổi qua các thời kỳ lịch sử, nhưng cái tích cực, cái ưu tú cốt lõi của quan hệ dòng họ và tổ chức thôn xã vẫn được nhân dân chọn lọc, giữ gìn lưu truyền, và phát triển từ thế hệ này đến thế hệ khác. Để phát huy những nét tốt đẹp của truyền thống dòng tộc, đồng thời giúp cho con cháu hiểu biết về nguồn gốc dòng họ và thứ bậc thân sơ, các chi họ đều soạn gia phả, tộc ước, xây dựng nhà thờ để cúng tế tổ tiên. Trong đó có các nhà thờ nổi tiếng như Tam Công, Quỳnh Đôi, Bào Đột, Phương Nam, Khánh Hòa vân vân. Trong các nhà thờ có đôi ba câu đối nêu lên cội nguồn, ngợi ca và hướng về dòng họ, sự hiển đạt của con cháu, và những truyền thống tốt đẹp của tộc Hồ. Hơn mười một thế kỷ qua của con cháu họ Hồ Việt Nam từ thế hệ này qua thế hệ khác luôn luôn hướng về Tiên tổ và Viễn tổ Trạng nguyên Hồ Hưng Dật, “Tiên sinh họ Hồ” vùng xứ Nghệ. Bài văn bia Trạng nguyên Hồ Hưng Dật tại nhà thờ họ Hồ Tam Công viết:
  “Cõi Lạc Việt nửa đầu thế kỷ 10, Hồ trạng nguyên đến từ Chiết Giang, Ngô Việt;
  Đất xứ Nghệ thời thủa ấy, ta có quan Thái thú Châu Diễn, trấn giữ vùng biên;
  Làm quan đầu châu trước Ngô vương, đến Đinh triều là quan Trấn thủ
  Lập gia Quỳ Trạch, khi từ quan, Ngài đến “hương Bàu Đót” mở rộng điền trang…
 
Quan trường nhiệm sở, Ngài chăm lo dân sinh, an ninh cùng dân trí;
Kiên trì trại chủ, bản quán Quỳ Trạch - đất Tiên Sinh, con cháu phồn sinh;
Qua hơn ngàn năm truyền thế hệ, nay hơn bốn mươi đời con cháu;
Nhưng sử phả còn những tồn nghi cần giải mã thấu đáo bạch minh!
 
Danh gia vọng tộc "Hồ Hưng Dật tiên sinh" nổi danh vùng xứ Nghệ;
Lịch sử tôn vinh "ghi công thần tích"- Linh địa họ Hồ Việt Nam:
Đình Sừng, Rú Quan nơi thờ Ngài đệ Nhị thần, Thánh nhân Trung đẳng;
Mười đời tiếp theo… hóa bao mộ cổ, đền thiêng ... đều phủ trắng thời gian…                                                                             
 
Từ Mộng Sơn, huyệt địa linh, non nước Ngũ Bàu, Quỳ Lăng lỵ sở;
Đến Gò Tràm, Tam Công sừng sững từ đường, sơn thủy hữu tình;
Nay Hồ tâm linh, Thập bát lăng thiêng, Bia tưởng niệm - trùng tu khởi tạo;
Nơi quần tụ, linh khí ngút ngàn… đất trời soi gốc Tổ tường minh!
 
Từ Quỳ Trạch đời nối đời con cháu chuyển cư truyền sinh tứ xứ;
Đất lành chim đậu, phát triển thịnh vượng, uống nước nhớ nguồn;
Ái Châu có Hồ Liêm đời 12 mở dần dòng họ Hồ xứ Thanh oanh liệt;  
Châu Diễn Hồ Kha đời 13 “thế Tổ”, dòng họ Hồ xứ Nghệ trường tồn.
 
Hồ Hồng… khai cơ lập Thổ Đôi trang, mở mang hùng cường Hồ tộc;
Hồ Cao vững vàng “Tôn tộc” dựng nghiệp lớn, xây cơ đồ đất tổ Tam Công;
Ba đời Trạng nguyên (ông - cha - cháu), tiếp nhiều đời văn nhân, tiến sĩ...
Hậu duệ tộc Hồ bao nhân tài nở rộ nổi tiếng vang khắp non sông.
 
 Tướng công như Hồ Hồng, Hồ Đình Trung sa trường… liệt oanh xung trận;
  Danh nhân quốc gia Trạng nguyên Hồ Tông Thốc, Tể tướng Hồ Sỹ Dương;
  “Bà Chúa thơ Nôm” Hồ Xuân Hương, được thế giới tôn vinh danh nhân văn hóa;
  Nhà khoa học tầm cỡ toàn cầu Giáo sư, Viện sĩ, Anh hùng Lao động Hồ Đắc Di...
 
   Tự hào thay các bậc anh hùng kiệt xuất, như “vua cải cách” Hồ Quý Ly;
   Anh hùng áo vải cờ đào, Hoàng đế - thiên tài quân sự Quang Trung - Nguyễn Huệ; 
   Bậc cao nhân, lãnh tụ vĩ đại, danh nhân văn hóa lừng danh thế giới Hồ Chí Minh;
   Nhà chính trị kiệt xuất, nhân trí dũng thế kỷ 20… Tổng bí thư Lê Duẩn!
 
   Hậu duệ dòng Hồ phát huy tài năng, nối tiếp gia phong, hưởng hồng phúc tinh hoa;
   Theo lời Người dạy sâu xa:  “Vạn đại vi dân”, “Phúc bất tận hưởng”;
   Con cháu tộc Hồ hướng một lòng hiếu thảo, kết nối, kết đoàn rèn đức, luyện tài;
   Tử tôn cùng muôn tộc mãi làm rạng danh - quê hương - đất nước - dòng họ - giống nòi.
Họ Hồ tỉnh Khánh Hòa dưới sự động viên, khuyến khích của Hội đồng họ Hồ Việt Nam; thực hiện Nghị quyết nhiệm kỳ 4, đã từng bước kết nối bà con dòng họ, hoàn thành mục tiêu quan trọng, nhất là, hoàn thành công cuộc xây dựng nhà thờ họ Hồ tỉnh Khánh Hòa, tháng Chạp năm 2019. Trước khi xây dựng nhà thờ họ Hồ tỉnh Khánh Hòa, Hội đồng họ Hồ tỉnh đã chọn nơi sơn thủy hữu tình, phong thủy yên lành, khí sung mạch vượng để xây dựng nhà thờ, nơi đây là trung tâm tổ chức các sự kiện lớn, nhỏ của dòng họ họ Hồ tỉnh Khánh Hòa. Từ ngày có nhà thờ, hàng tháng duy trì cúng lễ, dâng hương các ngày rằm, mùng một; hàng năm tổ chức tổng kết, cúng lễ tất niên, cúng ngày tết cổ truyền, tổ chức Lễ Giổ Tổ vào ngày 30 tháng Ba và 1 tháng 4 Âm lịch, được nhiều bà con, các chi họ biết đến nhà thờ và về dâng hương Tiên tổ. Ngày Tế tổ năm 2022 trùng với dịp nghỉ lễ 30 tháng Tư và mùng Một tháng Năm, Hội đồng chọn ngày này để tổ chức Đại hội nhiệm kỳ Năm, để bà con xa gần có thời gian về dự đại hội và dâng hương.
Việc bà con họ Hồ về nhà thờ cúng tế dâng hương, tưởng niệm ngài Đức Nguyên Tổ và các vị Tiên linh họ Hồ, là niềm tôn kính vô cùng thiêng liêng đối với Tổ tiên. Từ ngày thành lập Ban liên lạc, Họ Hồ tỉnh Khánh Hòa đã tổ chức sinh hoạt, duy trì thờ cúng đã 22 năm qua, mặc dù trước đây chưa có nơi thờ cúng cố định, hàng năm vẫn duy trì tổ chức tại các nhà thờ chi Vĩnh Ngọc, Vĩnh Hòa, Vĩnh Thái, Diên Bình… Từ năm 2020, họ Hồ Khánh Hòa đã có nhà thờ để thờ cúng Tổ tiên ổn định. Đó là điều rất đáng trân trọng, và là niềm vui cho toàn thể bà con dòng tộc họ Hồ trên đất Khánh Hòa.
Qua hơn 22 năm hoạt động, Hội đồng họ Hồ các cấp trong tỉnh hoạt động, duy trì tổ chức, xây dựng dòng tộc, gắn bó mối quan hệ huyết thống, các quần cư họ hàng hiểu biết nhau, tin tưởng, tạo điều kiện cho bà con dòng tộc giao lưu, học hỏi, giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống, công việc, liên hệ ngày càng chặt chẽ, duy trì thường xuyên và đều đặn. Hàng năm, vào dịp tế tổ, Hội đồng họ Hồ tỉnh Khánh Hòa thường tổ chức mừng thọ, tặng quà cho các cụ ông, cụ bà là trai, gái, dâu, rể họ Hồ tuổi từ 70 trở lên. Hội đồng họ Hồ tỉnh Khánh Hòa rất chú trọng công tác khuyến học khuyến tài, khuyến khích con em trong dòng tộc cũng như các cháu hộ nghèo địa phương học tập, tổ chức nhiều đợt trao thưởng cho các cháu học giỏi cấp trường, cấp huyện, cấp tỉnh và cấp quốc gia, quốc tế. Đặc biệt có cháu Hồ Phúc Đăng, học sinh lớp 10 A3 trường trung học phổ thông Lý Tự Trọng đạt giải Ba quốc tế cuộc thi Vì Môi trường xanh và cháu Hồ Lê Minh Quân, học sinh trường chuyên Lê Quý Đôn, đã lọt vào vòng thi quý cuộc thi đường lên đỉnh Olimpia lần thứ 20. 
Trong nhiệm kỳ V, Hội đồng họ Hồ tỉnh Khánh Hòa sẽ phát huy những mặt mạnh, khắc phục những mặt còn tồn tại yếu kém của nhiệm kỳ IV, với truyền thống tốt đẹp của họ Hồ vì sự vững bền của dòng tộc mà tổ chức, triển khai hoạt động đem lại kết quả với các định hướng sau đây:
- Hội đồng họ Hồ tỉnh và một số địa phương đã được bầu lại, trên cơ sở chắt lọc các ủy viên khóa IV và bầu bổ sung một số thành viên mới, bao gồm bầu các ban hội đồng họ Hồ tỉnh Khánh Hòa, Hội đồng họ Hồ các huyện, thị, thành phố trong tỉnh và Hội đồng họ hồ các nhà thờ, các chi. Theo kế hoạch này thì, các địa phương sẽ duy trì hoạt động thường xuyên các tổ chức của dòng họ từ cấp tỉnh xuống cấp xã phường. Trong thời gian tới, sẽ phát triển các huyện hiện chưa có Hội đồng họ Hồ, kết nối các nhà thờ họ Hồ thị xã Ninh Hòa, huyện Vạn Ninh và các huyện miền núi Khánh Vĩnh, Khánh Sơn, huyện đảo Trường Sa để hội đồng họ Hồ các địa phương hoạt động đầy đủ .
- Hàng năm, duy trì lễ Giỗ tổ Đức Nguyên tổ họ Hồ Việt Nam tại Khánh Hòa ngày mùng Một tháng Tư (âm lịch),  để không trùng với ngày Giỗ chính tổ chức ở Bào Đột, Tam Công - Thọ Thành vào ngày 25 và 26 tháng 3. Cập nhật ngày giỗ họ các nhà thờ chi, để khi đến dịp giỗ thì Hội đồng họ Hồ tỉnh và các nhà thờ chi đến dâng hương Tổ tiên.
- Tổ chức điều tra dân số họ Hồ tỉnh Khánh Hòa, mở rộng địa bàn hoạt động, liên lạc, kết nối các dòng họ Hồ trong tỉnh, quan tâm hơn nữa các huyện phía Bắc, 2 huyện miền núi và huyện đảo. Xây dựng mối quan hệ huyết thống dòng tộc trong các chi – phái họ ở từng địa phương hoạt động theo nề nếp, gia phong dòng họ. Giúp các gia đình họ Hồ có hoàn cảnh khó khăn có vốn để buôn bán nhỏ, cải thiện cuộc sống gia đình. Tiến tới cấp thẻ thành viên họ Hồ cho bà con, bao gồm Dâu và Rể họ Hồ. 
- Công tác kinh tế, tài chính và khuyến học, khuyến tài: Xây dựng “Ao cá, rừng cây, vườn Hồ” thành một địa điểm tham quan du lịch, và có thu nhập, làm nông trại nông nghiệp công nghệ cao trên khu đất nhà thờ, để tăng thêm thu nhập từ nguồn trồng trọt, chăn nuôi. Bên cạnh đó, vận động các doanh nghiệp, các chủ cơ sở kinh doanh, bà con nội ngoại họ Hồ, các nhà thờ họ đóng góp, củng cố ban kinh tế tài chính, đưa ra quy chế đóng góp cụ thể để có nguồn kinh phí duy trì hoạt động dòng họ.
Tổ chức, duy trì phong trào khuyến học trong dòng họ. Ưu tiên cho con cháu họ Hồ và các em địa phương vào học tại trường Đại học Nha Trang, và trường Trung cấp Kinh tế Kỹ thuật Trần Đại Nghĩa, học các chương trình nghề, Trung cấp, cao đẳng, đại học, đặc biệt là tạo điều kiện cho con em đi xuất khẩu lao động đi Nhật Bản, Hàn Quốc, hoặc đi làm ở các Công ty Á Châu, Vinh Quang, Mai Linh...
- Phấn đấu hội đồng họ Hồ các cấp đều có quỹ khuyến học và tổ chức lễ khuyến học, biểu dương, khen thưởng con em trong họ hiếu hạnh, học giỏi. Tổ chức phát phần thưởng cho các cháu nội ngoại họ Hồ, tiêu chí tuyển chọn là các học sinh giỏi cấp quốc gia, cấp tỉnh, cấp huyện, cấp trường từ bậc tiểu học đến trung học phổ thông. Tập hợp danh sách và tổ chức tặng quà cho các cháu có thành tích và học giỏi vào dịp lễ Tế tổ và ngày giỗ họ.
Nhân dịp Đại hội nhiệm kỳ lần thứ Năm, và Lễ Tế Tổ năm Nhâm Dần vào dịp Ngày thống nhất đất nước Ba mươi tháng Tư và quốc tế lao động Một tháng Năm, nhằm ngày Tế tổ họ Hồ Việt Nam, Trạng Nguyên Hồ Hưng Dật, Chủ tịch Hội đồng họ Hồ Khánh Hòa, Chủ nhiệm Câu lạc bộ Văn hóa Unesco dòng họ Hồ Khánh Hòa và Hội trưởng Khuyến học khuyến tài dòng họ Hồ Khánh Hòa, cùng các ủy viên hội đồng xin gửi đến quý vị Đại biểu, toàn thể bà con nội ngoại, dâu rể họ Hồ lời chúc sức khỏe, chúc mọi người, mọi nhà, mọi công ty vượt qua khó khăn thiên tai dịch bệnh, củng cố hoạt động sản xuất kinh doanh, an khang, thịnh vượng, hạnh phúc và nhiều niềm vui.