Tôi là người ham tìm hiểu lịch sử ông cha và việc thờ phụng tổ tiên, nhưng mãi đến những năm cuối thập kỷ 80 của thế kỷ trước, khi nghỉ hưu, mới có điều kiện tham gia việc họ. Tôi vinh dự được bầu làm Phó cán sự Hội đồng gia tộc Đại tôn Tam Công xã Thọ Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An. Đây là nơi có nhà thờ lâu nhất của họ Hồ tại Việt Nam, nơi đã sinh ra 3 trạng nguyên từ thời nhà Trần và hiện đang giữ được các sắc phong từ thời Lê (12 đạo sắc phong thần 3 vị trạng nguyên, 3 vị tiến sĩ và các vị thần tổ khác). Rồi nhờ hoạt động tích cực, tôi lại được các bậc thúc phụ, con cháu đưa vào làm thành viên Ban vận động xây dựng Di tích Lịch sử – Văn hóa quốc gia nhà thờ họ Hồ. Năm 1999, khi thành lập Ban liên lạc họ Hồ toàn quốc, tôi được bầu vào Ban liên lạc họ Hồ toàn quốc nhiệm kỳ I (1999-2004) và tiếp tục được bầu vào Ban liên lạc họ Hồ toàn quốc nhiệm kỳ II (2004-2009). Từ năm 2005 tôi là Phó ban vận động thành lập Ban liên lạc họ Hồ tỉnh Nghệ An.

Từ công việc của dòng họ, tôi có điều kiện tìm hiểu nhiều hơn về họ tộc. Càng tìm hiểu, tôi càng như bị cuốn hút, say sưa về lịch sử họ Hồ. Về họ Hồ ở Việt Nam, từ vị Nguyên tổ Hồ Hưng Dật, các thế hệ con cháu, sự di triển ra các địa phương, các chi phái… cho đến ngày hôm nay, đã có một số cuốn sách, bài viết đã được xuất bản và đăng tải trên các báo, tạp chí. Tuy nhiên, cũng từ các cuốn sách và bài viết đọc được, đối chiếu với lời kể của các bậc tiền bối và gia phả, sắc phong còn giữ được tại các nhà thờ họ, tôi băn khoăn về một số chi tiết thiếu sự thống nhất hoặc không khớp với lịch sử đất nước. Từ đó, tôi có ý thức ghi chép lại những vấn đề, những tư liệu mà tôi cho là hợp lý hoặc có căn cứ khoa học hơn để tiếp tục làm rõ hơn lịch sử tổ tiên của mình.

Chuẩn bị bước vào tuổi bát tuần, khi đầu óc vẫn còn tỉnh táo, tôi muốn tập hợp, sắp xếp lại các ghi chép thành một cuốn sách để lưu lại cho con cháu những trang tư liệu và suy nghĩ về họ tộc mà mình đã dày công tích cóp trong nhiều năm qua.

Công việc thật không dễ dàng! Tư liệu lịch sử và gia phả, sắc phong còn lại không nhiều; di tích, bia mộ bị mai một qua bao biến động thăng trầm của lịch sử, do thời gian đã lùi quá xa, do chiến tranh diễn ra liên miên, do ý thức của con người bởi cuộc mưu sinh… Trong một số cuộc tọa đàm, hội thảo mà tôi được dự, không ít chi tiết, sự kiện và nhận định về lịch sử họ Hồ đã gây tranh cãi, thiếu sự đồng thuận về nhận thức giữa các nhà nghiên cứu và các bậc thúc phụ trong dòng họ. May được một số nhà nghiên cứu, anh em trong dòng họ và bạn bè thân hữu cổ xúy, giúp đỡ, đến nay cuốn sách đã hoàn thành.

Nhân dịp cuốn sách được xuất bản, tôi xin bày tỏ lòng tri ân đến Đại tá, Phó giáo sư, Tiến sĩ sử học Hồ Sơn Đài, các nhà nghiên cứu Trần Minh Siêu, Hồ Hoàng Viên đã giúp tôi rất nhiều trong quá trình biên soạn. Trong cuốn sách này, tôi có giới thiệu một số hình ảnh và bài viết đã được công bố của các tác giả họ Hồ mà chưa xin phép trước bởi lý do thông tin liên lạc, mong được anh em thông cảm.

Tôi không phải là nhà sử học, chỉ là lấy nhiệt huyết của kẻ hậu duệ say mê tìm hiểu lịch sử tổ tiên mà viết cuốn sách nhỏ này. Không dám mong những ý kiến trong cuốn sách của tôi là hoàn toàn chính xác, chỉ coi như món quà mọn dâng tặng con cháu họ Hồ, cũng là để vơi bớt đi nỗi trăn trở của lòng mình…

Rất hân hạnh được phục vụ Quý khách!
Tải sách tại:  https://drive.google.com/file/d/0BykqAkVM3ArDSlVXaTJ1UUc5ekU/view?usp=sharing