Nhiều doanh nghiệp "né" thành lập công đoàn

Thứ ba - 15/07/2014 23:39

Nhiều cách “né”
Công ty TNHH Steinvik Việt Nam (Khu công nghiệp Suối Dầu, huyện Cam Lâm) là DN 100% vốn đầu tư nước ngoài, hiện nay có khoảng 200 lao động làm việc. Tuy hoạt động đã nhiều năm, tình hình sản xuất kinh doanh phát triển tốt, nhưng đến nay, đơn vị vẫn chưa thành lập tổ chức CĐ. Khi các ngành chức năng đến làm việc, vận động thành lập tổ chức CĐ theo quy định của pháp luật thì chủ DN viện nhiều lý do...

Các DN đã hoạt động nhiều năm như: Công ty TNHH Miboo Vina, Công ty TNHH Karmsund Maritime Việt Nam, Công ty TNHH một thành viên Seabery Products... (Khu công nghiệp Suối Dầu) vẫn chưa thành lập tổ chức CĐ. Khi kiểm tra, tuyên truyền, vận động, chủ các DN đều tìm mọi lý do để né tránh. Được biết, mỗi DN có khoảng 100 đến 300 lao động; đa số người lao động (NLĐ) rất mong muốn được tham gia hoạt động CĐ. Chị N.T.V - công nhân Công ty TNHH Karmsund Maritime Việt Nam cho biết: “Chúng tôi rất muốn Công ty thành lập CĐ để quan tâm và bảo đảm quyền, lợi ích chính đáng cho công nhân song không dám ý kiến. Chúng tôi là người làm công ăn lương, nếu giới chủ không vừa lòng, chúng tôi sợ bị đuổi việc...”.

Đại diện Công đoàn các Khu công nghiệp - Khu kinh tế tỉnh nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của người lao động.

Theo bà Nguyễn Thị Biên, Chủ tịch CĐ các Khu công nghiệp - Khu kinh tế tỉnh, khó khăn lớn nhất trong việc thành lập CĐ cơ sở là nhiều chủ DN chưa nhận thức rõ về tầm quan trọng của tổ chức CĐ đối với sự phát triển của đơn vị. Họ cho rằng, việc thành lập tổ chức CĐ sẽ làm mất thời gian, tốn nhân lực, ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh, tốn tiền vì phải đóng kinh phí CĐ 2% từ quỹ tiền lương đóng bảo hiểm xã hội. Chính vì vậy, khi các ngành chức năng tuyên truyền, vận động, nhiều DN đưa ra những lý do như: lao động không ổn định, hoạt động kinh doanh gặp khó khăn hoặc không có người đủ năng lực để đảm nhận trách nhiệm CĐ... nhằm cố tình kéo dài thời gian hoặc né tránh thành lập tổ chức CĐ ở đơn vị mình.
Một nguyên nhân khác dẫn đến việc thành lập tổ chức CĐ trong DN chưa cao là nhiều DN chỉ thực hiện ký kết hợp đồng lao động với những nhân viên chủ chốt như: kế toán, trợ lý giám đốc..., còn lao động phổ thông thì chỉ ký kết hợp đồng ngắn hạn dưới 3 tháng, theo thời vụ hoặc thậm chí không ký kết hợp đồng. Đây cũng là cách để DN “né” luật, không phải thành lập tổ chức CĐ, lại khỏi phải đóng một khoản tiền lớn thực hiện các chế độ như: bảo hiểm xã hội, y tế... cho NLĐ.

Trong khi chủ DN luôn tìm cách né tránh thì chính quyền các cấp và ngành chức năng lại chưa có biện pháp chế tài hiệu quả. Vì vậy, người chịu thiệt thòi nhất chính là công nhân.

Cần có giải pháp khả thi

Theo Liên đoàn Lao động tỉnh, khi DN chưa thành lập tổ chức CĐ thì quyền và lợi ích chính đáng của NLĐ sẽ ít nhiều bị ảnh hưởng. Mọi tâm tư, nguyện vọng chính đáng, thiết thực về chế độ tiền lương, thưởng, sức khỏe, điều kiện làm việc... của NLĐ không được đảm bảo. Bên cạnh đó, NLĐ ít được tuyên truyền, tập huấn nâng cao nhận thức về các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; đồng thời không được tham gia các phong trào thi đua, hoạt động văn hóa văn nghệ, vui chơi giải trí do CĐ tổ chức. Đặc biệt, NLĐ sẽ không tiếp cận được sự hỗ trợ từ các nguồn quỹ đóng góp do CĐ vận động như: Mái ấm CĐ, đoàn kết tương trợ, thăm hỏi, tặng quà khi công nhân bị ốm đau, hoạn nạn, hiếu hỷ...

Theo bà Nguyễn Thị Biên, các cấp ủy đảng, chính quyền, ngành, đoàn thể cần tích cực tuyên truyền và yêu cầu DN thực hiện đúng Bộ Luật Lao động và Luật CĐ năm 2012; đồng thời phải đưa ra những giải pháp khả thi để yêu cầu chủ các DN thành lập và tạo điều kiện cho tổ chức CĐ hoạt động. Bên cạnh đó, các cấp CĐ trong tỉnh cần xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với cơ quan quản lý nhà nước để phối hợp tốt trong việc điều tra, khảo sát về số lượng công nhân, số lượng DN; đặc biệt, phải xây dựng được quy chế phối hợp nhằm phát huy trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, cùng góp sức trong công tác phát triển đoàn viên, thành lập CĐ. Quan trọng hơn, phải duy trì, đổi mới phương pháp hoạt động để các tổ chức CĐ tại DN thực sự phát huy hiệu quả. Đây là giải pháp thuyết phục nhất để thu hút nhiều DN tham gia thành lập CĐ. Ngoài ra, cũng cần có chế tài đủ mạnh để xử lý các DN không thành lập tổ chức CĐ theo quy định. Bản thân NLĐ cần phải nắm bắt một cách đầy đủ về Luật CĐ để có hiểu biết, đấu tranh bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình. Có như vậy, quyền lợi hợp pháp của NLĐ tại các DN mới được đảm bảo.

Hiện nay chỉ có khoảng 5% DN có tổ chức CĐ. Thiết nghĩ, các cấp, ngành, địa phương cần có biện pháp khả thi để tuyên truyền, vận động và yêu cầu chủ DN thành lập tổ chức CĐ. Riêng những CĐ cơ sở đã được thành lập, trong quá trình hoạt động, cần phải chứng minh cho các chủ DN thấy được vai trò của mình là đại diện hợp pháp cho NLĐ, góp phần nâng cao vị thế của DN.

PHÚ VINH