“Mặc dù gợi ý của tôi gắn liền với lĩnh vực phát triển phần mềm, nhưng những nguyên tắc này chắc chắn cũng sẽ phù hợp với các lĩnh vực khác.”

1. Vượt qua sức ì của bản thân

Bạn nên thực hiện những bước rất nhỏ để vượt qua sức ì của bản thân.

Để học được một cái gì đó mới thì bạn luôn phải vượt qua sức ì ban đầu để tiến hành những bước đầu tiên. Nó giống như sức ì khi bạn muốn chuyển kênh TV đang xem, nhưng cái điều khiển lại không ở gần bạn. May mắn thay, có một vài kỹ thuật đơn giản giúp bạn trở nên hào hứng và có động lực hơn. Một trong những nguyên tắc có tác dụng tốt đối với tôi là các khái niệm của Tiny Habits. Thay vì trở nên quá tải với nhiều tác vụ một lúc, hãy tiến hành những bước rất nhỏ và làm một cái gì đó để bắt đầu. Sử dụng ví dụ “lấy điều khiển TV” chẳng hạn, bắt đầu bằng việc bạn ngọ nguậy các ngón chân, sau đó cúi người về phía trước và rời khỏi ghế. Tiếp đến, bạn cúi xuống sàn và lấy cái điều khiển. Bằng việc làm theo một chuỗi những bước rất nhỏ như vậy, bạn sẽ vượt qua được sức ì của bản thân và công việc sẽ không đến nỗi quá tải. Chúng ta có thể áp dụng cách này vào việc học thêm một kỹ năng mới, mọi việc bắt đầu bằng những bước rất nhỏ.

2. Luôn hướng đến những điểm thuận lợi

Bước đầu tiên, khi muốn học thêm một kỹ năng mới, bạn sẽ cần xác định nên học cái gì. Nó có thể là một cái gì đó mà bạn cảm thấy đam mê và thích thú khám phá nó sâu hơn. Quan trọng là bạn phải có một ham muốn, và nó sẽ cung cấp cho bạn năng lượng cần thiết để vượt qua những giai đoạn nản lòng. Một khi bạn đã quyết định muốn học điều gì, đó có thể là một ngôn ngữ lập trình mới, một framework mới, một công cụ, hoặc học cách truyền cảm hứng cho cộng đồng. Bạn có thể tìm tài liệu trên YouTube, Vimeo, HackerNews, các blog hay thậm chí thông qua những người bạn trên Twitter. Xem lại những sản phẩm mà người khác đã làm và chúng sẽ mang lại cho bạn một sự tự tin rằng mình cũng có thể làm được như vậy.

3. Tiếp nhận luồng thông tin ban đầu

Một khi bạn đã vượt qua được giai đoạn thuyết phục bản thân về thứ mà mình muốn học, đây là thời điểm bạn giống như một tấm bọt biển, và bắt đầu hấp thu kiến thức. Hãy sử dụng Google để tìm kiếm “những bài thực hành cho người mới bắt đầu” liên quan đến chủ đề của bạn. Như bạn biết đấy, Nettuts+ đưa ra hàng ngàn bài thực hành như vậy. StackOverflow là một nơi mà bạn có thể tìm kiếm được liên kết đến vô số tài liệu. Hoặc, Quora là một nơi tuyệt vời để bạn tìm những câu trả lời. Một khi bạn đã lọc qua những chủ đề này, bạn có thể muốn tìm những cuốn sách chuyên sâu về lĩnh vực đó. Cá nhân tôi thì thích lên trang Amazon để tìm những cuốn sách mà được nhiều người đánh giá cao.

4. Lắng nghe và quan sát

Khi bạn nghiên cứu sâu vào biển kiến thức mênh mông, bạn sẽ muốn thu nhận thêm nhiều dạng thông tin khác – như là podcasts và screencasts. Tôi khuyến khích bạn nên duyệt qua iTunesU, nơi đây đưa ra nhiều khóa học hoàn chỉnh với rất nhiều chủ đề từ một số học viện hàng đầu thế giới. Điều này đặc biệt có ích cho những người muốn có một nền học vấn bài bản.

Thời gian gần đây, có một số các trang web đưa ra các khóa học trực tuyến. Trông chúng cũng không khác gì mấy các khóa học tại Tuts+ Premium của chúng tôi. Bạn đang muốn học về PHP hoặc JavaScript ư? Nếu vậy thì đây là nguồn tài liệu mà không có nơi nào tốt hơn. Ngoài ra, bạn có thể cũng quan tâm tới một số trang web sau:

• Udemy
• CodeCademy
• CodeSchool

Bạn có thể cũng nên xem các buổi hội thảo công nghệ, như là Google IO trên YouTube, hoặc các buổi Confreaks miễn phí!

5. Dành thời gian để thực hành

“Cách tốt nhất để học là bằng cách thực hành.”

Bạn đã đọc vô số bài hướng dẫn, xem qua rất nhiều video, và đã hiểu nhiều hơn về công nghệ mà mình đang muốn học. Bây giờ phải làm gì tiếp theo? Vâng, đây là lúc mà bạn nên chuyển những kiến thức lý thuyết đó vào thực hành. Cuối cùng, cách tốt nhất để học là bằng cách thực hành.

Hãy nhận lấy một dự án cá nhân mà bạn có thể xây dựng bằng cách sử dụng công nghệ mới này. Thiết kế một số tính năng đơn giản và thực hiện nó. Dứt khoát bạn sẽ gặp phải những vấn đề trở ngại. Khi điều này xảy ra, bạn hãy tìm kiếm giải pháp trên StackOverflow hoặc Google. Lúc này bạn đang trong một chuyến hành trình để trở thành chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ đó. Càng nhiều sai lầm và khó khăn bạn gặp phải sẽ khiến bạn càng khôn ngoan hơn. Có một câu nói rằng “chuyên gia là những người phạm sai lầm nhiều nhất”. Điều đó có nghĩa là họ đã thử nghiệm những điều “khùng điên” nhất để đẩy tới giới hạn của công nghệ. Và kết quả là, họ sẽ đạt được những hiểu biết sâu sắc về cách làm thế nào để chúng hoạt động. Cùng với sự hiểu biết tường tận đó, họ sẽ có khả năng vươn tới nắm bắt được những sức mạnh của công nghệ.

Những sức mạnh này cũng có thể nằm trong tầm tay của bạn.

6. Viết Blog

Khi bạn dấn thân vào chuyến hành trình tìm kiếm tri thức, sẽ rất có ích để lưu lại các bước đi (hoặc các sai lầm mắc phải) trong quá trình nghiên cứu. Viết blog là hình thức dễ nhất và phổ biến nhất để diễn đạt trong cộng đồng công nghệ. Nó là một phần trong huyết quản của mỗi chúng ta. Khi bạn đặt bút viết ra những điều mình đang học, thì có nghĩa là bạn đang rèn luyện bản thân để trở nên tập trung hơn trong suy nghĩ, và kết hợp một số mảng kiến thức rải rác để tập hợp chúng lại thành dạng kiến thức có cấu trúc hơn. Ai mà biết được, trong quá trình đó, bạn có thể cũng sẽ giúp đỡ được một ai đó trên Internet thì sao. Hãy tiếp tục công việc đó khi bạn có thể.

Nếu bạn muốn tiến những bước xa hơn (như là trở thành một cộng tác viên viết bài mỗi ngày tại đây trên Nettuts+), hoặc có thể tốt hơn nữa là tạo ra các screencast, vì cái này thì rất được người học ưa thích vì tính trực quan của nó. Trên tất cả, viết blog giúp bạn có thêm kỹ năng truyền thông, nó cũng quan trọng như là kỹ năng công nghệ mà bạn đang học vậy.

7. Cảm nhận nhịp đập công nghệ

“Đột phá công nghệ xảy ra khi con người làm những việc điên rồ và đôi khi là những điều không thể đoán trước được.”

Mạng xã hội đã trở thành một cách phổ biến để kết nối và khám phá ra những điều mới mẻ. Twitter và Facebook chứa rất nhiều thông tin, hầu hết những thông tin đó đều chưa được kiểm chứng, nhưng cũng có nhiều trang web chứa nội dung tập trung hơn, giống như tôi đã đề cập ở trên là Quora, có rất nhiều chủ đề ở trên đó để mọi người có thể bầu chọn hoặc bình luận. Nó là nơi tốt nhất để tìm những câu trả lời và những ý kiến từ những nhân vật có tiếng cùng với trải nghiệm thực tế của họ. Thực ra, một sự tìm kiếm nhanh trên Quora về những viễn cảnh của việc học, cũng làm lộ ra nhiều kết quả hết sức thú vị.

Việc lướt qua tập các câu hỏi đang “hot” trên StackOverflow có thể cũng là cách rất tốt để xem những người khác đang đẩy tới những giới hạn của một công nghệ nào đó. Trong thực tế, nhiều đột phá công nghệ xảy ra khi con người làm những việc điên rồ và đôi khi là những điều không thể đoán trước được.

Nếu bạn muốn cảm nhận được nhịp đập công nghệ, và xác định xem đâu là công nghệ mình cần học, thì hãy thử tìm kiếm trên StackOverflow để biết được chiều rộng và chiều sâu của cộng đồng. Những câu hỏi được bầu chọn nhiều nhất (Most Voted) hoặc tiêu điểm (Featured) là những ứng cử viên xuất sắc cho dạng khám phá này. Bạn cũng có thể tiến hành những khám phá tương tự trên GitHub.

8. Các buổi gặp mặt (Meetup) và các buổi hội thảo

Mặc dù mạng xã hội thì rất tuyệt vời, nhưng không có gì có thể thay thế được mối quan hệ giữa những con người bằng xương bằng thịt với nhau. Nó thì cũng giống như bạn có một buổiMeetup giữa một nhóm bạn sống gần nhà, nơi bạn sẽ tìm được một số gã cùng chí hướng. Bạn sẽ biết được về những dự án thú vị mà những người khác đang làm, trong khi đó cũng sẽ nhận được nhiều bí quyết để giải quyết vấn đề mà bạn đang mắc phải. Ở một hình thức khác, các buổi hội thảo cũng có giá trị tương tự, là nơi tuyệt vời để chia sẻ kinh nghiệm và làm giàu thêm vốn kỹ năng và kiến thức của bạn.

9. GitHub

GitHub là một địa hạt có tính chất biểu tượng cho thế giới các dự án mã nguồn mở. Nó là một kho báu của kiến thức và sáng tạo, biểu hiện dưới hình thức mã nguồn. Một khi bạn cảm thấy khá thành thạo với một công nghệ nhất định, bước tiếp theo của bạn nên là khám phá GitHub để tìm những dự án thú vị. Đọc mã nguồn của chúng. Hãy đọc nhiều nhất mà bạn có thể. Khi làm việc đó, bạn sẽ học được rất nhiều thứ, như là:

• Làm thế nào để tổ chức các dự án lớn.
• Các thư viện thú vị mà các dự án đó đang sử dụng.
• Các mẫu thiết kế và mô hình lập trình.
• Các kiểu tài liệu.
• Các mẫu kiểm thử.
• Các giải pháp cho những vấn đề hóc búa, và cách nhận ra những vấn đề này trong các dự án.

Tất cả kiến thức này đang đợi bạn khám phá. Điểm khá thú vị và có ích đó là nó chỉ tập trung dưới một thẻ (tag) duy nhất: curiosity (ham hiểu biết).

10. Tập trung vào việc học

Nếu bạn lo lắng về quy trình được đưa ra phía trên quá chậm chạp, thì bạn cũng có thể thử những cách tiếp cận nhanh hơn. Bạn có thể đã nghe về “Học X trong 24 giờ”, nhưng đó không phải là cái mà tôi đang nói tới. Một cách thực dụng hơn là học trong vòng một số tuần lễ. Nếu điều đó dường như có thể chấp nhận được, thì bạn có thể thử một số kiểu như Học 7 ngôn ngữ lập trình trong 7 tuần lễ, hoặc Học 7 database trong 7 tuần lễ. Mặc dù những cuốn sách này chỉ liên quan đến các ngôn ngữ lập trình và cơ sở dữ liệu, nhưng bạn cũng có thể cũng áp dụng với những công nghệ khác.

Còn một kiểu hơi khác nữa là học mọi thứ theo cách “khổ luyện”. Ý tưởng ở đây là bạn phải chấp nhận một thực tế rằng, không ai có thể thành thạo một kỹ năng trừ khi họ luyện tập hàng ngày. Vì vậy để đạt được mức tinh thông, bạn phải thực hành bằng cách làm vô số bài tập. Trong một xu hướng tương tự, bạn cũng có hai phương pháp là Katas và Koans, chúng khuyến khích việc giải quyết vấn đề trong ngôn ngữ lập trình mà bạn chọn. Chúng sẽ giới thiệu tới bạn những khái niệm và kỹ thuật mà có thể ban đầu bạn sẽ cảm thấy khá xa lạ. Đó mới là điều đáng nói! Nếu bạn thực sự muốn đẩy mình ra khỏi vùng thoải mái (comfort zone), thì hãy thử xem sao!

Học một kỹ năng trực giao

“Bán cầu não phải của bạn xử lý thông tin theo rất nhiều cách khác nhau.”

Lập trình là một hoạt động chủ yếu sử dụng bán cầu não trái. Nó kích thích khả năng phân tích của não để tìm các hướng giải quyết vấn đề. Để đánh giá đúng sức mạnh của não phải, bạn hãy thực hiện các hoạt động có tính chất sáng tạo, như là vẽ tranh, làm mô hình 3D, xếp giấy origami, chơi một loại nhạc cụ, hoặc thậm chí thiết kế một cuốn album hình cho gia đình mình. Trong thực tế, công việc lập trình yêu cầu một sự sáng tạo rất lớn. Bạn có thể đã có trải nghiệm về điều này, nếu bạn đã từng tìm ra một giải pháp cho một vấn đề hóc búa trong khi đang ngủ. Điều này xảy ra là vì não phải của bạn xử lý thông tin theo một hình thức rất khác, và nó có thể kết hợp các ý tưởng từ nhiều nơi lại với nhau. Andy Hunt, đã viết một cuốn sách về chủ đề này có tên là Pragmatic Thinking and Learning: Refactor Your Wetware. Nếu bạn muốn huy động tất cả các nơron thần kinh của mình, thì hãy áp dụng kỹ năng trực giao tới công việc mà bạn đang làm.

Kết luận

Việc học được một kỹ năng mới thì luôn tạo ra một sự phấn khích. Một trải nghiệm mới sẽ bắt đầu hình thành trong tâm trí của bạn. Nhưng đầu tiên, bạn phải vượt qua được sức ì của chính bản thân mình. Một khi bạn đã làm được điều đó, chuyến hành trình của bạn sẽ chuyển sang giai đoạn hấp thu kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau. Tôi hy vọng rằng việc phác thảo ra quá trình ở trên sẽ mang lại cho bạn một số ý tưởng cho hướng tiếp cận trên con đường dài này.

Nếu bạn có một hướng tiếp cận khác trong việc học, thì tôi cũng rất muốn được nghe về nó. Bạn hãy dành chút thời gian để chia sẻ ở phần bình luận nhé!